De tijdschriften en alle socials staan er vol mee: bewuster leven. Maar wat verstaan we eigenlijk onder bewust zijn en bewuster leven?

Wat is bewust leven? De term ‘bewust leven’ roept al gauw associaties met gezond leven op omdat de meeste mensen nou eenmaal graag gezond – en gelukkig! – willen zijn. Voor sommigen heeft bewust leven vooral te maken met tijdsbeleving. Ze willen leven in het nu en niet piekeren over het verleden of de toekomst. Want dat kost energie en maakt ongelukkig. Bewust leven heeft voor hen dan ook te maken met kunnen ‘uitschakelen’ en even nergens anders op te focussen dan het ‘nu’. Bewust leven verandert je kijk op tijd.

Waardering is nog zo’n kernwoord dat vaak verbonden wordt aan bewust leven. In een maatschappij waarin nog altijd de principes van meer, beter en groter worden nagestreefd is het hele idee van waardering nog al eens afwezig. Waardering voor wat we wel hebben (en niet voor wat we nog willen kopen), waardering voor elkaar (en niet op wat er mis gaat en vervelend is) en waardering voor dat wat niet in cijfers uitgedrukt kan worden. Ik denk dan aan de emotionele arbeid die verzorgers – in het gezin of in de zorg bijvoorbeeld – geven en die niet in geld wordt uitgedrukt. Het uitspreken van waardering en het waarderen voor wat er is werkt vaak transformatief; de kwaliteit van je leven verandert er door.

Naast tijd en waardering is aandacht een derde ingrediënt dat komt kijken bij bewuster leven. In de huidige maatschappij is ‘aandacht’ een handelsproduct geworden waarmee je geld kunt verdienen. Denk maar aan de advertentie ruimte die bedrijven verkopen of aan data over hoelang wij ergens naar kijken als we op sociale media zitten. Maar wanneer besteden we – náást de aandacht die ook naar ons gezin, werk of hobby gaat – ook echt aandacht aan onszelf? Of, wanneer doen we iets met volledige aandacht en niet ‘even’ snel, ‘even’ tussendoor? Hoe vaak rennen we niet heel hard door en weten we niet eens hoe we ons voelen ook al zou je zeggen dat we in essentie dicht bij ons lichaam staan..

Monique’s beleving van deze factoren – tijd, aandacht, en waardering – veranderde aardig de afgelopen twee jaar. Dat kwam mede doordat ze bewuster ging eten en natuurlijk ook door het opzetten van Mooy Microgreens zelf. Er wordt aardig wat tijd in het bedrijf gestoken, maar “We krijgen er zoveel voor terug, het heeft ons leven verrijkt” vertelt Mo terwijl we aan een heerlijke tosti zitten bij De Expeditie. “We hebben best veel moeten opgeven om met Mooy Microgreens verder te gaan”, maar Roy kan nu zijn volledige aandacht aan het bedrijf geven en dat loont. Zelf waardeert Monique nu andere dingen dan ze voorheen deed. “Het zijn de kleine dingen. Zoals bijvoorbeeld naar een concert gaan met het hele gezin”. Het is de tijd samen wat echt het belangrijkst is voor me.

Wat heeft dit alles met microgroenten per se te maken? Voor veel mensen heeft een verhoogd bewustzijn van de kwaliteit van hun leven en hoe ze zich op dagelijkse basis voelen te maken met eten. Dit blog is te kort om hier uitgebreid op in te gaan maar er is veel onderzoek gedaan naar de link tussen voeding en onze lichamelijke gesteldheid maar ook steeds meer naar de link tussen voeding en onze psychische gesteldheid. Je kunt een ‘technische’ blik nemen en kijken naar nutriënten en voedingsstoffen. Er is steeds meer kennis beschikbaar over de links tussen probiotische (ook gefermenteerd voedsel genoemd) producten, darmflora en mentale gesteldheid. Zie bijvoorbeeld het boek ‘Overprikkeld Brein’ van Charlotte Labee (p.108-113).

De wetenschap over voeding echter is niet éénduidig. En wat voor het ene lichaam goed werkt, heef niet per se impact op een ander. Het vraagt dus aandacht voor het eigen lichaam om er achter te komen wat een effect heeft op hoe je je voelt. En dat kan hem ook zitten in de gewoontes rondom eten. Neem je de tijd om te eten? Heb je een routine? Drie maaltijden per dag zijn uitstekende ‘ankers’ om je rust momenten aan te verbinden. Dan heeft de manier waarop je eet – bewust – een heel positief impact op je dag.

Genoeg ‘food for thought’ over bewustzijn! Mooy Microgreens en @JustaSchrijft (IG) wensen jullie een fantastisch 2023 toe! Mochten jullie nog verlegen zitten om een leuk microgroenten recept, op deze site vind je genoeg inspiratie!

Deze vierde blog gaat over de relatie met klanten. Dit is best een ingewikkeld onderwerp. Want, de relatie met klanten gaat voor een groot stuk over de relatie met jezelf. Ondernemers zoeken klanten die matchen met wat zij ook belangrijk vinden. In ieder geval, tot op zekere hoogte. Het bedrijf creëert de waarde en de juiste klant waardeert dit dusdanig dat het prijskaartje van de dienst of service geen issue is. In mijn gesprekken met Roy en Monique kwam ik erachter dat dit eigenlijk best een filosofisch onderwerp is.  Tegelijkertijd zijn we hier natuurlijk wel in het oosten van het land en blijven we ook lekker nuchter! Ondernemers zoals Roy en Monique runnen ook gewoon een bedrijf en verkopen een kwaliteitsproduct waar steeds meer behoefte aan is. Ok, genoeg wijsheid voor de introductie, laten we eens gaan kijken wat de relatie met klanten inhoudt bij Mooy Microgreens.

Types klanten

Mooy Microgreens heeft een gevarieerd palet aan klanten, voornamelijk bestaande uit particulieren en horeca. En recent hebben Roy en Monique ook een oriënterend gesprek gevoerd met de coöperatie Van Onze Grond. Zoals ik in blog 2 al even aanstipte, iedere klantengroep is eigenlijk heel anders. Verschilende klantengroepen hebben andere behoeften qua bezorgingstijdstip; hoeveelheid product; en ook met betrekking tot de favoriete microgreen zelf. Bij de verschillende klantengroepen kan de uiteindelijke ervaring voor de eter ook nog eens best anders zijn. In een restaurant worden microgreens vaak gebruikt in de garnering; bij de particulier thuis maken ze vaker volledig deel uit van de maaltijd of gaan ze bijvoorbeeld in een smoothie.

Bij particulieren is vooral het gezondheidsaspect vaak het allerbelangrijkst. Veel van Roy en Monique’s klanten maken bijvoorbeeld een bewustwordingsproces door waarbij voeding centraal staat. “Klanten van ons zijn microgroenten gaan gebruiken en daardoor ook bewust geworden van andere dingen die ze eten. Dat is echt een mooi proces” legt Roy uit. 

De ideale klantenmix 

Heeft Mooy Microgreens een ideale klantenmix? In antwoord op mijn vraag legt Roy uit dat het eigenlijk niet zo heel belangrijk is. Dit klinkt als een simpel antwoord, maar dat is het eigenlijk niet.

Ondernemers zijn vaak gericht op groei. En bepaalde klant types faciliteren groei makkelijker of sneller dan anderen. Daarom zie je vaak dat er toch een soort van specialisatie of vernauwing m.b.t. een bepaalde doelgroep ontstaat. De klanten – of als we het even op een breder vlak trekken, het werk – waar je energie van krijgt is niet altijd het werk waar je het meeste van kunt doen. In die zin is de keuze voor een bepaalde doelgroep – of bepaald werk – niet altijd even voor de hand liggend, in eerste instantie. Maar wanneer andere doelen dan groei en de waarden die daar een rol bij spelen expliciet worden gemaakt, dan kunnen ‘onlogische’ keuzes ineens wel ‘logisch’ worden. Dit is een thema dat veel andere ondernemers in de voedselsector zullen herkennen.

Energie

Roy is heel duidelijk in waar hij energie van krijgt als ondernemer. “De energie komt van het contact met de klanten. En ook al is dat leuk, dat maakt het ook wel eens vermoeiend. Dat is ook wat ik ervoer in de cafetaria. Wat is het leukste van je werk? Dat zit em in de klanten.. Wat is minst leuke van je werk? Dat zit em ook in de klanten …!” Daarnaast is het ook elke keer weer een plezier om in de mooie buitengebieden van Deventer te kunnen bezorgen, zoals bij De Kribbe bijvoorbeeld. De jaargetijden voorbij zien komen, de rust en de ruimte van de natuur, dat hoort ook bij het bezorgproces van Mooy Microgreens.

“Het ligt niet aan jou, maar aan mij!” Bij jezelf blijven als ondernemer

Bij jezelf blijven, een cliché-zinnetje dat veel teveel gebruikt is maar desondanks niet aan belangrijkheid heeft ingeboet. Op mijn bewust uitdagende vraag ‘als jullie konden kiezen, hebben jullie liever 5% slow en steady groei per jaar of morgen 5 supermarkt klanten en bereiken jullie een veelvoud van het aantal klanten dat jullie nu hebben?’, krijg ik een mooi antwoord. Voor Roy hinkt het een beetje op twee benen. Aan de ene kant weet hij dat hij de meeste energie krijgt van de particuliere klanten voor wie er een directe connectie is met gezondheid. Aan de andere kant, soms komen er dingen op je pad waardoor het setje keuzes dat je tot je beschikking hebt verandert. Dat stukje dynamiek en vrijheid is ook het leuke aan ondernemen.

Met het oog op eventuele uitbreiding spelen er op dit moment veel praktische zaken een rol voor Mooy Microgreens. Het onzekere economische klimaat en het feit dat ruimte om uit te breiden op dit moment beperkt is spelen daarbij zeker een rol. Dat neemt niet weg dat er naast de wekelijkse zaadjes geen ander zaadjes geplant worden. Vandaar ook het hierboven genoemde gesprek met Van Onze Grond. Maar dat heeft geen haast. “Je kunt jezelf ook tekort doen door te snel te willen”, geeft Roy aan. En daar zit zeker wat in.

Bij jezelf blijven en niet meegesleurd worden in welk type rat race dan ook, is moeilijk. Het is niet alleen belangrijk om te kijken naar wat je bereikt of krijgt door bepaalde stappen te zetten maar ook om juist te kijken naar wat je jezelf afneemt door sneller en meer te willen. Bij jezelf blijven vraagt dan ook vooral om durf. Durf om jezelf te laten zien en uit te komen voor wat jij belangrijk vindt. En daarbij flexibel genoeg te blijven om ook het belang van de onderneming goed in te schatten. Ga d’r maar aan staan.. “Tsja, ‘t komt zoals het komt”, lacht Roy. Als dat geen Hollandse nuchterheid is weet ik het ook niet meer…

Vergeet ons niet te volgen op Instagram! @mooymicrogreens @justaeetbij

Oktober is inmiddels al weer bijna voorbij..  Roy en Monique hebben twee succesvolle edities van de Hanzenmarkt achter de rug, praatten met scholen in Deventer, gaven advies aan geïnteresseerden uit het zuiden van het land, deden mee aan de Vitaliteitsweek van het Deventer Ziekenhuis, hielden alle nodige administratie bij en bezorgden haast ‘tussendoor’ nog even 320 bakjes microgroenten! Maar laten we eens echt beginnen bij het begin, wat komt er nou eigenlijk kijken bij het kweken van microgroenten? In deze blog zet ik de spotlight op het kweekproces.

Wat zijn microgroenten nou eigenlijk precies?

Ik weet al langer wat microgroenten zijn, want ik eet ze elke week. Tenminste, dat dacht ik. Want wanneer je echt nadenkt over wat je eet kom je er meestal – zoals met zoveel dingen – achter dat je eigenlijk heel weinig weet. Microgroenten worden bijvoorbeeld vaak verward met kiemgroenten, terwijl ze dat niet zijn. Kiemgroenten zijn groenten die – zoals de naam al suggereert – in de kiemfase van het groeiproces zitten. Bij kiemgroenten eet je het zaadje zelf ook op. Microgroenten zijn al mini-plantjes en het eetbare gedeelte wordt geoogst: je eet het zaadje zelf dus niet op. Rineke Dijkinga legt dit hier heel helder uit. Een ander belangrijk verschil is dat je kiemgroenten cultiveert met behulp van alleen water en dat microgreens in de aarde groeien. Check deze link voor een vrij toegankelijk wetenschappelijk artikel over o.a. de verschillen tussen kiemgroenten en microgroenten (Rouphael, Colla en Pascale, 2021).

Maar ik was dus vooral nieuwsgierig naar wat er allemaal gebeurt vóórdat de knapperige versnapering bij mij in de koelkast ligt. Gelukkig kon ik een keertje meekijken met Roy en het kweekproces zelf van dichtbij bekijken. En zo vertrok ik op een herfstige dinsdagmiddag richting Colmschate, wat vroeger een dorp naast Deventer was en tegenwoordig een buitenwijk van de stad.

Het kweekproces

De microgroenten groeien in de aarde in kweekbakken en het duurt 1 tot 3 weken voordat ze klaar zijn om te oogsten. Soms duurt het iets langer, óf juist net iets korter. Dat hangt onder andere af van de temperatuur. Deze wordt constant gehouden maar soms zijn er toch verschillen. Als het bijvoorbeeld net iets kouder of warmer is in de ruimte waar gekweekt wordt. Dat zie je dan meteen terug in het groeiproces van de plantjes.

Niet alleen de temperatuur, maar ook de luchtcirculatie is belangrijk. In de groeiruimte van Roy en Monique hangt een airco unit en ventilatoren die ervoor zorgen dat de lucht in de kweekruimte nooit stil staat. Maar de lucht mag ook weer niet teveel circuleren want dat levert ook weer problemen op. Teveel circulatie kan er namelijk voor zorgen dat vocht juist weer te snel verdampt. Dat hangt niet alleen af van de externe omstandigheden, maar ook van de plantjes zelf. Wist je bijvoorbeeld dat planten zweten? Met name broccoli heeft daar last van! Het is dus echt precisiewerk om voor optimale omstandigheden te zorgen die weer bijdragen aan optimale groei. Niet alles is daar nog over bekend (Berba en Uchanski, 2012).

De ongelooflijke kracht van planten

Het ontkiemen is een bijzonder proces. De zaadjes moeten op de juiste manier over het zaaibed verdeeld worden om er voor te zorgen dat de plantjes egaal opkomen. Maar voordat dit gebeurt vindt er een ware krachtshow plaats. Dit gaat als volgt. Nadat Roy heeft gezaaid worden de zaaibakken op elkaar gestapeld totdat de zaden ontkiemt zijn. Op de bovenste bak wordt een tegel gelegd om te zorgen dat alles stevig staat en omdat het gewicht zorgt voor een betere ontkieming. Nu is het alleen al een paar keer voorgekomen dat tijdens het groeiproces, wanneer de eerste kiemen net uit de zaadomhulsels komen, de tegel van de kast af op de grond is gevallen omdat de kiemen de tegel omhoog drukken! De kracht achter het ontkiemen van deze mini-zaadjes is dus zodanig, dat het een stoeptegel kan verplaatsen. Als dat geen natuurfeit is om u tegen te zeggen..

“Als het in hartje New York kan, dan kan het in Colmschate ook!”

Een familiebedrijf gebaseerd op routine, kennis en vakmanschap

Het bedrijf Mooy Microgreens houdt wekelijks een vaste routine aan. Op dinsdag en woensdag worden de kweekbakken voorbereid en wordt er gezaaid. Op donderdagavond wordt er geoogst en op vrijdagochtend bezorgen Roy en Monique de kersverse groenten. Elke stap van het proces vraagt kennis en kunde. Bij het selecteren van de zaden bijvoorbeeld moet er naast de kwaliteit van de zaden zelf ook rekening gehouden worden met andere aspecten van wat klanten willen. Vanwege de presentatie, houden horeca bedrijven van kleur en van plantjes die er haast kunstig uitzien. Daarmee kun je experimenteren maar het vergt dus niet alleen kennis van de zaden zelf, maar van het gehele (bedrijfs-)proces.

De hele familie draagt hier aan bij. Roy is de meester van het ambacht en stuurt het hele proces aan. Zoon Jimi verzorgt het schoonmaken en opnieuw plaatsen van de zaaibakken in het weekend. Monique verzorgt de administratie, marketing en stuurt de klantenwerving aan. Dochter Lynn houdt iedereen scherp en zorgt voor de nodige visie en inspiratie. Oma Gerty is onmisbaar in elke stap van het proces. Niet in het minst door het verzorgen van een fantastische maaltijd op de dag dat er ook gezaaid wordt!

In de volgende blog sta ik stil bij de vervolgstappen in het bedrijfsproces: het oogsten en de bezorging.

Ben je ook nieuwsgierig geworden naar microgreens, het groeiproces en alles wat er verder bij komt kijken? Kom Roy en Monique dan opzoeken op de volgende editie van de Hanzemarkt in Deventer op het Grote Kerkhof op 29 oktober vanaf 10 uur!

Daar zijn we weer! Wat vliegt de tijd… Het is niet leuk om te zeggen, maar het is al bíjna weer voorbij die mooie zomer! En wat is er veel gebeurd. Voor Roy en Monique was het een maand van primeurs. De eerste bestelling via de Lekkerder bij de Boer app, de eerste echte stappen naar het ondernemersplan en heel belangrijk, voor de eerste keer naar de Deventer Heerlijke Hanzemarkt met een eigen kraam! En dit was ook nog eens, sinds lange tijd, weer de eerste editie van de markt zelf op het vernieuwde Grote Kerkhof.

Zaterdag 27 augustus was een prachtige dag. Zonnetje erbij, maar gelukkig niet te warm. De Mooy Microgreens kraam stond op een mooie centrale plek in de schaduw van de prachtige Lebuïnus kerk. Tegen het middaguur begon het echt te lopen qua bezoekers. Zowel Roy als Monique waren constant in de weer met uitleg over de microgroenten zelf en het groeiproces. De stand zag er prachtig uit. De microgroenten gedroegen zich en ook de familie kwam langs om hun support te laten zien.

Van een traditionele naar een 21^ste eeuwse markt

Vooraf was er namelijk best wat gezonde spanning. “Tsja, je weet niet hoe de mensen gaan reageren” laat Roy weten in het Whatsapp berichtje dat we van tevoren uitwisselden. “Anders dan andere verkopers bieden wij niet direct een product aan. We willen dat mensen zich opgeven voor de service die we leveren. Slaat het verhaal wat ik in mijn hoofd heb zitten ook daadwerkelijk aan bij de mensen?” “Precies” beaamt Monique, “Wij verkopen een ander concept. We hopen dat mensen zich aanmelden om deel uit te maken van dit proces en dat is anders dan op een traditionele markt”.

Deventer is natuurlijk ook een traditionele handelsmarkt bij uitstek. De naam Hanzemarkt verwijst naar het bondgenootschap van steden dat al bestaat sinds de 13^de eeuw. Maar er wordt gezegd dat markten in Deventer al plaatsvonden sinds de 9^de eeuw. Deventer handelaren voeren naar Noorwegen met wol, zout en wijn en kwamen terug met vis en pelzen. En nu, negen eeuwen later anno 2022, kun je kiemgroenten komen proeven! Ik durf er mijn hand voor in het vuur te steken dat ook dat een primeur is…

Zomers en ontspannen sfeertje

De sfeer op de Hanzemarkt was bijzonder. Het is niet even snel een kilootje aardappels en (micro)groenten inslaan en door! En dat uit zich natuurlijk in hoe mensen zich gedragen en de markt ervaren. Monique vond de sfeer erg ontspannend, ondanks het harde werken eromheen natuurlijk. “We hebben heel veel mooie en bijzondere gesprekken gehad aan de kraam en heel veel positieve reacties over ons product. De locatie heeft een groot aandeel gehad in de ontspannen sfeer, die niet alleen tussen de bezoekers hing maar ook bij alle toffe collega’s!”

Stap voor stap

Dat microgroenten inderdaad een primeur zijn bleek ook aan de kraam. Uit de gesprekken met bezoekers bleek dat veel mensen niet weten wat microgreens nou eigenlijk zijn en hoe je ze kan gebruiken. Hier kun je ook meer over lezen op de Mooy Microgreens website en ook op sites zoals bijvoorbeeld die van het Voedingscentrum. Hier vind je alle informatie over herkomst, soorten, voedingswaarden en nog veel meer. En voor recepteninspiratie is er natuurlijk het Mooy Instagram account..

Roy en Monique blikken moe maar met een voldaan en ook euforisch gevoel terug op de marktdag. Wat een dag! De komende weken breken er voor Roy en Monique toch wel spannende tijden aan. Het ondernemingsplan – waarmee de financiën gerealiseerd kunnen worden – begint steeds meer vorm te krijgen. Het is weer een volgende stap. Maar nu eerst nog even genieten van de nazomer. Wil jij ook microgroenten en sfeer komen proeven? Zorg dan dat je erbij bent op de volgende marktdag op zaterdag 24 september!